Najwyższe wyniki osiągnęły kraje z Azji: Singapur (625), Hongkong (602), Korea (600), Tajwan (599) i Japonia (593). Polscy uczniowie ze średnim wynikiem 520 punktów uplasowali się na 26. miejscu wśród 58 krajów biorących udział w badaniu.

Wyniki wielu innych czwartoklasistów są jednak statystycznie podobne do Polski – porównywalny rezultat uzyskali uczniowie z Portugalii, Danii, Węgier, Turcji, Szwecji, Niemiec, Australii, Azerbejdżanu, Bułgarii i Włoch. 19 krajów osiągnęło wynik istotnie lepszy niż Polska.

W naukach przyrodniczych polscy czwartoklasiści wypadli relatywnie lepiej, uzyskując 531 punktów i plasując się na 16. pozycji wśród 58 krajów. Podobny wynik uzyskali uczniowie ze Szwecji, Anglii, Czech, Australii, Hongkongu, Węgier, Irlandii i Turcji.

Statystycznie lepszymi rezultatami od naszych czwartoklasistów mogą pochwalić się tylko uczniowie z dziesięciu krajów. Najlepsze wyniki ponownie uzyskano w Singapurze (595), a kolejne miejsca zajęli czwartoklasiści z Korei (588), Rosji (567), Japonii (562) i Tajwanu.

Jak zmieniły się wyniki polskich uczniów od 2015 roku?

Zmiana wyników w matematyce

Polscy uczniowe klas IV w 2019 roku osiągnęli niższe rezultaty niż w 2015 roku. Spadek w przypadku matematyki wynosi 15 punktów, co jest znaczącą zmianą. Wyniki najlepszych uczniów pozostały prawie niezmienione, a spadek średniego poziomu zawdzięczamy słabszym rezultatom uczniów przeciętnych i jeszcze niższym uczniów najsłabszych.

W porównaniu z rokiem 2015 mamy podobną liczbę uczniów osiągających najwyższy poziom wiedzy, ale można zaobserwować spadek w odsetku uczniów na poziomie średnim – w 2015 roku było to 80 proc. uczniów, a w 2019 już tylko 73 proc. Najniższy poziom umiejętności w 2015 roku osiągnęło 96 proc. uczniów, a w 2019 roku już 93 proc.

Zmiana wyników w przyrodzie

Również w przypadku wiedzy z nauk przyrodniczych Polska odnotowała znaczący spadek. W 2015 roku polscy uczniowie uzyskali bardzo dobre rezultaty ze średnim wynikiem na poziomie 547 punktów. Przez ostatnie 4 lata wyniki spadły więc o 16 punktów, przy czym podobnie jak w przypadku matematyki, spadek wyników jest większy dla przeciętnych i słabszych uczniów.

W 2015 roku 12 proc. uczniów osiągnęło wyniki na najwyższym poziomie, a w 2019 roku było to już tylko 9 proc. W 2015 roku mieliśmy też 85 proc. uczniów na średnim poziomie, a w 2019 było ich 79 proc. Wzrosła też o 2 punkty procentowe liczba uczniów nie posiadających nawet podstawowej wiedzy o przyrodzie.

Czas poświęcony nauczaniu matematyki i przyrody

Różnica między czasem nauczania matematyki w danym kraju a średnią dla wszystkich krajów (w godzinach). Kliknij na kontynent, żeby przybliżyć wyniki.

Różnica między czasem nauczania przyrody w danym kraju a średnią dla wszystkich krajów (w godzinach). Kliknij na kontynent, żeby przybliżyć wyniki.

Badania przekrojowe, jak TIMSS, dają dokładny obraz osiągnięć uczniów, ale nie pozwalają na jednoznaczne wyjaśnienie różnic między krajami. Można podejrzewać, że niższe wyniki są związane z wydarzeniami i zmianami w polskiej edukacji na przestrzeni ostatnich lat. Można do nich zaliczyć nieudaną reformę obniżającą wiek rozpoczęcia edukacji szkolnej, ale też strajk nauczycieli, który pozostawił ślad w emocjach i motywacji do pracy wielu pedagogów.

Przyczyn niezbyt dobrych wyników można też szukać w twardych danych pokazujących różnice w edukacji naszych najmłodszych uczniów. Z danych TIMSS wynika, że polscy czwartoklasiści relatywnie mniej czasu spędzają na zajęciach lekcyjnych, a ilość czasu poświęcanego nauce matematyki i przyrody jest znacznie niższa niż w innych krajach.

Uczniowie w krajach objętych badaniem TIMSS 2019 spędzali średnio 895 godzin rocznie na nauce wszystkich przedmiotów, a nasi czwartoklasiści tylko 737 godzin. 17% z wyżej wymienionych 895 godzin (154 godziny) uczniowie z krajów objętych badaniem spędzają średnio na nauce matematyki. W czwartej klasie w Polsce na matematykę poświęca się znacznie mniej czasu, bo jedynie 111 godzin. Tylko w kilku krajach uczniowie w tym wieku mają tak małą możliwość rozwijania swoich matematycznych talentów. W Portugalii, która zrobiła jedne z największych postępów w badaniu TIMSS, na lekcjach matematyki uczniowie spędzają 250 godzin rocznie.

Możliwość poznania przez uczniów większości zagadnień z matematyki i przyrody

Procent uczniów, którzy mieli możliwość poznania większości zagadnień z matematyki

Procent uczniów, którzy mieli możliwość poznania większości zagadnień z przyrody

Niewielka liczba godzin nauczania matematyki i przyrody związana jest z niewielką dostępnością materiału, z którym większość uczniów na świecie w tym wieku ma już styczność. Należy podkreślić, że zagadnienia testowane w badaniu TIMSS stanowią podsumowanie tego, czego oczekuje się od uczniów w czwartym roku nauczania, ale w każdym kraju te tematy inaczej pokrywają się z podstawami programowymi. W dyskusjach z ekspertami z poszczególnych krajów ustalono 17 obszarów z matematyki i 26 obszarów z zakresu nauk przyrodniczych, których można nauczać dziesięcioletnich uczniów.

Powyższe wykresy pokazują procent uczniów, których nauczyciele potwierdzili, że przed badaniem ich podopieczni mieli możliwość poznania większości zagadnień z matematyki i przyrody zawartych w TIMSS. Polska wypada bardzo słabo w porównaniu, zajmując siódme miejsce od końca w zakresie zagadnień z matematyki. Jeszcze gorzej jest z nauczaniem przyrody, gdzie pod względem zakresu tematycznego polscy czwartoklasiści zajmują ostatnie miejsce. Zaledwie 35% naszych uczniów było uczonych większości zagadnień określonych przez ekspertów TIMSS!

Podsumowanie

Tu znajdziesz pełną wersję raportu

• Kontakt

  
  E-mail:
  Tomasz Gajderowicz 
  Maciej Jakubowski 